Dnia 21 grudnia 2021 r. w życie wchodzi nowa uchwała w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.  Zostały zmienione zapisy dotyczące ochrony obszaru Parku. Dużą zmianą jest również poszerzenie granic Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego o 3 obszary znajdujące się na terenie miasta Kraków, gminy Babice i gminy Liszki.

Poniżej można przeczytać pełne uzasadnienie wprowadzonych zmian, które wpływają na poprawę ochrony tego terenu.

Uzasadnienie

Na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, uchwałę w sprawie parku krajobrazowego uchwala Sejmik Województwa w celu właściwej ochrony terenów cennych pod względem przyrodniczym, kulturowym, historycznym i krajobrazowym.

Nowa uchwała w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego jest aktualizacją Rozporządzenia Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 17 października 2006 r.
w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego, które traci moc w dniu wejścia w życia przedmiotowej uchwały.

Wyżej wymienione Rozporządzenie w sprawie Parku powstało w roku 2006. Od tego czasu, w związku z silnym rozwojem terenów aglomeracji krakowskiej oraz terenów położonych pomiędzy Krakowem a Chrzanowem, a także różnymi procesami przyrodniczymi, zmieniły się w pewnym stopniu uwarunkowania i potrzeby obszaru Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. W celu dalszej, skutecznej i właściwej ochrony wartości przyrodniczych, kulturowych, historycznych oraz walorów krajobrazowych Parku w warunkach zrównoważonego rozwoju, konieczne są aktualizacje zakazów oraz odstępstw od nich. Zmiana konieczna jest również w związku z koniecznością dokładniejszego wykazania przebiegu granic Parku i jego otuliny. Przy sporządzaniu nowej Uchwały wzięto między innymi pod uwagę zapisy obowiązującego planu ochrony dla Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego sporządzonego w 2017 roku. Przeprowadzono również prace inwentaryzacyjne i koncepcyjne, które wykazały potrzebę powiększenia terenu Parku w kilku miejscach. Wzięto również pod uwagę propozycję Rady Gminy Babice (Uchwała Nr XXI/156/2020 z dnia 26 lutego 2020 r.) dotyczącą poszerzenia obszaru Parku.

Teren Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego jest obszarem o bardzo wysokich wartościach przyrodniczych, które reprezentowane są przez bardzo cenne obiekty i siedliska występujące przede wszystkim na obszarze Garbu Tenczyńskiego oraz w Puszczy Dulowskiej. Na uwagę zasługują także obiekty kulturowe i historyczne takie jak: zamek Tenczyn w Rudnie, zamek Lipowiec w Babicach, obiekty w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym czy pałac w Balicach. Ważne dla Parku są również walory krajobrazowe, zarówno w kontekście lokalnym, jak i regionalnym oraz ponadregionalnym.

W stosunku do poprzednio funkcjonującego Rozporządzenia w niniejszej uchwale wprowadza się następujące zmiany:

1. W § 1 1 nieznacznie modyfikuje się opis położenia Parku, dostosowując do aktualnie funkcjonujących nazw geograficznych.
2. W § 1 2 i 3 podana została nowa powierzchnia Parku (15 154,25 ha) oraz jego otuliny (9 428,19 ha) wynikające z:
   1. obliczeń przeprowadzonych po uszczegółowieniu przebiegu granic zgodnie z wymaganiami określonymi przepisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
      11 września 2012 r. w sprawie centralnego rejestru form ochrony przyrody – powyższą pracę wykonano w oparciu o dane ewidencji gruntów i budynków otrzymane
      z Wydziału Geodezji Urzędu Miasta Krakowa, powiatów: krakowskiego i chrzanowskiego, LPIS udostępnione przez ARMiR oraz ortofotomapy, mapy topograficzne i bazę danych obiektów topograficznych z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii,
   2. powiększenia terenu Parku (głównie kosztem powierzchni otuliny).

Ze względu na wyniki analiz przyrodniczych i krajobrazowych oraz innych prac koncepcyjnych postanowiono o powiększeniu terenu Parku:

1. o obszar na południe oraz zachód od miejscowości Babice i rezerwatu przyrody Bukowica. Teren ten charakteryzuje się bardzo wysokimi walorami przyrodniczymi. Są to głównie siedliska leśne, śródleśne, podmokłe oraz nadrzeczne, wśród których występują liczne gatunki roślin i zwierząt, w tym gatunki prawnie chronione. Obszar ten posiada również wysokie walory krajobrazowe. Całość powiększenia następuje kosztem otuliny Parku. W sugerowanym powiększeniu zawiera się obszar proponowany przez Radę Gminy Babice. Powiększany obszar ma powierzchnię 1416,73 ha;
2. o obszar położony w Bronowicach Małych w Krakowie pomiędzy ulicą Władysława Żeleńskiego na północy, ulica Katowicką na zachodzie oraz ulicami Tetmajera i Pod Strzechą na południu z uwagi na zlokalizowane w tym obszarze obiekty zabytkowe: zespół dworski, tzw. Tetmajerówka, pracownia W. Tetmajera i dwór, tzw. Rydlówka, stanowiące cenne obiekty o charakterze historyczno-kulturowym. Powiększany obszar ma powierzchnię 14,50 ha;
3. o 2 obszary pomiędzy miejscowościami Morawica oraz Mników z uwagi na wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe otwartych terenów położonych na południe od autostrady A4, a także istnienie bardzo cennego obiektu kulturowo-historycznego – wzgórza i kościoła w Morawicy. Całość powiększenia następuje kosztem otuliny Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. Całość powiększanego obszaru ma powierzchnię 160,43 ha;
4. W § 1 4, 5 i 6 w związku z powyższymi zmianami i standardami wprowadza się
   do uchwały również:
5. a) załącznik z opisem granic Parku oraz jego otuliny, który zmodyfikowano w związku z korektą granic Parku,
6. b) nowy załącznik mapowy, przedstawiający w skali 1:10 000 przebieg granic Parku
   i jego otuliny,
7. c) nowy załącznik ze współrzędnymi punktów załamania granic Parku i jego otuliny.

4. W § 3 1, w zakresie zakazów obowiązujących na terenie Parku, wynikających z art. 17 Ustawy o ochronie przyrody:
5. a) znosi się zakaz “umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry,
   z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej”. Właściwą ochronę gatunkową i siedliskową w tym zakresie regulują przepisy Ustawy o ochronie przyrody, a także rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r.
   w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów, stąd brak konieczności wprowadzania niniejszego zakazu,
6. b) zmienia się zakres zakazu dotyczącego braku możliwości zabudowy przy rzekach wprowadzając następujące odległości od poszczególnych cieków wodnych i zbiorników wodnych: „…w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek Rudawy, Chechła i Sanki oraz zbiorników wodnych – stawów pomiędzy Mydlnikami i Szczyglicami, stawów w Aleksandrowicach, stawów na terenie użytku ekologicznego Uroczysko Podgołogórze w Rząsce, stawu przy ul. Tetmajera w Krakowie, stawu Wrońskiego w Tenczynku i stawów w Wąwozie Simota w Regulicach, a także w pasie szerokości 10 m od linii brzegów pozostałych rzek i potoków, wyodrębnionych w ewidencji gruntów, w ich rzeczywistym przebiegu w terenie…”. Korekta podyktowana jest potrzebą ochrony terenów przy rzekach i potokach, stanowiących ich naturalną obudowę biologiczną i jednocześnie lokalne korytarze ekologiczne. Zmiana wynika także z zapisów planu ochrony dla tego Parku.

5. W § 3 w zakresie odstępstw od zakazów obowiązujących na terenie Parku, wynikających z art. 17 ustawy o ochronie przyrody:
6. a) w ust. 2 wprowadza się odstępstwo dotyczące możliwości realizacji przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jednak pod warunkiem przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko, której wynikiem będzie wykazanie braku niekorzystnego wpływu na przyrodę i krajobraz Parku lub warunkiem, iż właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska nie stwierdzi konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

1. b) w ust. 3 wprowadza się odstępstwa od zakazu “likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych”,
   gdy:

• wymienione w zakazie typy zadrzewień składają się z gatunków drzew i krzewów inwazyjnych lub gatunków obcego pochodzenia, których usunięcie jest konieczne dla właściwego rozwoju i przetrwania rodzimych gatunków i siedlisk lub spowoduje właściwe funkcjonowanie flory typowej dla klimatu i siedlisk występujących na terenie Parku. Gatunki takie jak: klon jesionolistny, dąb czerwony, dereń rozłogowy i inne są niepożądane w środowisku naturalnym i niezalecane w praktykach ogrodniczych, a pomimo tego występują w przyrodzie i zwiększają swój obszar. Listy tych gatunków wraz z opisami są ogólnodostępne, np. na stronie www.iop.krakow.pl/ias/, a także w publikacjach, np. „Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych” (B. Tokarska-Guzik i in. 2012 r.);
• wycinka wynika z potrzeb czynnej ochrony. Zapis ten umożliwi sprawującemu nadzór nad Parkiem (lub w porozumieniu z nim), tj. Dyrektorowi Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego i podległej mu Służbie Parku Krajobrazowego na prowadzenie zabiegów czynnej ochrony przyrody i krajobrazu, wykonywanych w ekosystemach nieleśnych;
• wycinka drzew i krzewów nie spowoduje ograniczenia lub utraty funkcji przyrodniczej i krajobrazowej tych zadrzewień.

Poprzez funkcję przyrodniczą rozumie się pełnienie przez zadrzewienia funkcji schronienia i umożliwienia swobodnej migracji zwierząt, roślin i grzybów, zapewnienie różnorodności siedliskowej danego terenu, stworzenie naturalnej bariery ochronnej dla cieków wodnych, funkcji glebochronnej, przeciwerozyjnej, retencyjnej, jak również,
w  przypadku zadrzewień przydrożnych, pełnienie funkcji bariery akustycznej i emisyjnej. Poprzez funkcję krajobrazową rozumie się zapewnienie mozaikowości siedliskowej Parku oraz zachowanie zadrzewień mających znaczenie kulturowo-przyrodnicze (np. aleje, szpalery, remizy, zadrzewienia na miedzach między polami uprawnymi lub pastwiskami, skupiska, kępy, solitery), odznaczających się walorami kompozycyjnymi i będących spójnym elementem krajobrazu.

Powyższe odstępstwa od likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych wprowadza się między innymi w celu prowadzenia racjonalnej gospodarki rolnej oraz właściwego kształtowania krajobrazu przyrodniczo-kulturowego.

1. c) w ust. 4 usuwa się dotychczasowe odstępstwa dotyczące wydobycia wapieni ze złóż: „Nielepice” w gminie Zabierzów oraz „Płaza Południowa” w gminie Babice, ze względu na ich zniesienie. Pozostawia się jednocześnie odstępstwo dotyczące wydobycia ze złoża „Niedźwiedzia Góra” w gminie Krzeszowice. Jednocześnie w stosunku do złoża „Niedźwiedzia Góra” w gminie Krzeszowice wprowadza się odstępstwa od zakazu “wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych” oraz “dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej”

1. d) w ust. 5 wprowadza się odstępstwo od zakazów “wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych” oraz “dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej” dla prowadzenia robót budowlanych, które zostały jednoznacznie dopuszczone na podstawie przepisów Prawa budowlanego do realizacji na terenach przeznaczonych pod zabudowę w obowiązujących w dniu wejścia w życie uchwały, jak i w przyszłych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, studiach uwarunkowań i kierunkach zagospodarowania przestrzennego lub na terenach wobec których w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały funkcjonowały ostateczne decyzje o warunkach zabudowy.

Wprowadzenie niniejszego odstępstwa powoduje możliwość wykonania, zgodnych z wydanymi decyzjami lub zapisami mpzp i suikzp, koniecznych modyfikacji rzeźby terenu oraz zmian w lokalnych stosunkach wodnych w celu wykonania m.in. zabudowy lub zagospodarowania terenu.

1. e) w ust. 6 wprowadza się odstępstwo od zakazu możliwości budowania nowych obiektów budowlanych w pobliżu rzek i potoków, dla których zapisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących na dzień wejścia w życie niniejszej uchwały, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujących na dzień wejścia w życie niniejszej uchwały oraz ostatecznych decyzji o warunkach zabudowy umożliwiały taką zabudowę.

W powyżej wymienionym ustępie wprowadza się także odstępstwo dotyczące zachowania możliwość odbudowy, rozbudowy lub nadbudowy istniejących obiektów budowlanych, jednak tylko na warunkach i z zachowaniem funkcji określonych w mpzp i suikzp, a także przy zachowaniu dotychczasowej odległości zabudowy od cieku wodnego.

Zapisy tego odstępstwa pozwalają również w przedmiotowych strefach na budowę obiektów małej architektury (zgodnie z definicją Prawa budowlanego), jednak służących tylko celom turystycznym i rekreacyjnym.

Wprowadzenie niniejszych odstępstw ma na celu umożliwienie realizacji robót budowlanych dopuszczonych prawnie w mpzp i suikzp przed wejściem w życie niniejszej uchwały, a także, w miarę potrzeb, odbudowę, rozbudowę i nadbudowę (na określonych warunkach) istniejących zabudowań. Dopuszczone jest również powstawanie nowych obiektów małej architektury służących turystyce i rekreacji, takich jak na przykład: ławki, kosze na śmieci czy tablice informacyjno-edukacyjne.

1. w ust. 7 wprowadza się odstępstwo od zakazu organizowania rajdów motorowych i samochodowych na drogach publicznych w celu umożliwienia organizacji tego typu imprez na drogach utwardzonych i stale utrzymywanych, występujących w Parku poza najcenniejszymi obszarami przyrodniczymi.