PRZYRODA NIEOŻYWIONA

Budowa geologiczna

Podłoże Parku zbudowane jest z typowych skał fliszowych, należących do płaszczowiny magurskiej. Składa się ono z naprzemianległych warstw piaskowców, zlepieńców i mułowców (łupków).

Najwyższe wyniesienia Popradzkiego Parku Krajobrazowego, czyli kulminacje pasm: Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej, tworzą szczególnie twarde i wytrzymałe na niszczenie piaskowce magurskie, natomiast w dolinach częściej występują mniej odporne warstwy piaskowcowo-mułowcowe. Bogactwem geologicznym Parku są oczywiście wody mineralne, głównie szczawy wodorowęglanowo- -wapinowo-magnezowe oraz wody siarczkowe. Ich źródła koncentrują się przede wszystkim w rejonie Krynicy-Zdrój, Muszyny, Żegiestowa, Piwnicznej-Zdrój, Szczawnicy oraz Łomnicy-Zdrój. Ciekawostką geologiczną jest występowanie w rejonie Muszyny-Złockiego mofet – naturalnych miejsc ekshalacji dwutlenku węgla.

Geomorfologia

Obszar Parku, o typowo górskim charakterze, położony jest w granicach Beskidu Sądeckiego oraz Gór Leluchowskich. Występują tu grzbiety osiągające ponad 1100 m n.p.m., ze stromymi stokami, porozcinanymi głębokimi dolinami. Przez teren Parku przepływa duża, karpacka rzeka Poprad, a po części jego zachodniej granicy Dunajec. Ich niewielkie dopływy utworzyły malownicze doliny. Ze względu na nachylenie stoków oraz typ budowy geologicznej w wielu miejscach występują formy osuwiskowe.

Duża część z nich, powstała setki lat temu, jest już dziś nieaktywna, lecz nadal widoczne są ich zarysy. Najciekawsze tego typu formy można zaobserwować w okolicach Zadnich Gór oraz Wierchu nad Kamieniem. Towarzyszą im formy skałkowe, ściśle z nimi związane pod względem genezy powstania. Najcenniejsze z nich to: Diabelski Kamień pod Jaworzyną Krynicką, Diabelskie Skały nieopodal Hali Łabowskiej, czy skałki w okolicach Wierchu nad Kamieniem. Zbudowane są one z odpornych na erozję piaskowców magurskich i zawierają liczne, ciekawe struktury sedymentacyjne i wietrzeniowe. Z osuwiskami związane są również niewielkie stawy osuwiskowe (zastoiskowe) dziś stanowiące przede wszystkim miejsce występowania ciekawej roślinności niskotorfowiskowej. Przykładem może być staw Czarna Młaka ponad miejscowością Powroźnik, uznany za pomnik przyrody.

Równie cennymi elementami geomorfologicznymi na terenie Parku są jaskinie pochodzenia tektonicznego, grawitacyjnego lub erozyjno- wietrzeniowego. Bardzo często związane są one z obszarami osuwiskowymi. Powstały w związku z rozsuwaniem się warstw skalnych. Przeważnie są to wąskie, kręte korytarze o stosunkowo niewielkiej długości. Najciekawsze, choć formalnie nieudostępnione i bardzo niebezpieczne do zwiedzania są: Jaskinia Złotniańska, Jaskinia Niedźwiedzia, Wietrzne Dziury czy Jaskinia Roztoczańska.