Parki
krajobrazowe


Długość trasy: ok 7 km

Czas trwania: ok 2,5 godz.

Stopień trudności: średni

——

Dolina Będkowska to jedna z najdłuższych i najbardziej malowniczych jurajskich dolin wchodząca w skład Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Dolina jest jednym z ulubionych rejonów wspinaczkowych na Jurze. W pogodnie dni, wapienne skały oblegane są przez wspinaczy.

Dolina Będkowska jest świetnym przykładem doliny krasowej z licznymi formami krasowymi, takimi jak: jaskinie, wychodnie skalne, wywierzyska i wodospady.

Dolina jest niezwykle atrakcyjna, spacerując nią można zapoznać się z  typowym jurajskim krajobrazem. W górnej części doliny znajduje się kilka ciekawych jaskiń. Szczególnie warta odwiedzenia jest mniejsza jaskinia – Łabajowa oraz  udostępniona do zwiedzania – Jaskinia Nietoperzowa, którą można zwiedzać z przewodnikiem. Znajdują się one poza trasą prezentowanej wycieczki.

Przebieg trasy

Wycieczkę rozpoczynamy przy budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Będkowicach, gdzie podróżujący własnym środkiem transportu mogą zostawić samochód na parkingu. Przed OSP znajduje się również przystanek autobusów komunikacji miejskiej „Będkowice”. Proponowana trasa pozwala przyjrzeć się najpiękniejszym przyrodniczym atrakcjom Doliny Będkowskiej.

Trasa wycieczki wiedzie żółtym szlakiem turystycznym, początkowo podążając chodnikiem około 200 m ul. Browar, na łuku drogi skręcamy w lewo, w ul. Akacjową i schodzimy leśną ścieżką do wąwozu, w którym zlokalizowane są dwa pierwsze punkty naszej wycieczki: Wąwóz Będkowicki oraz Brama Będkowska. Po minięciu bramy, idziemy jeszcze 200 m i dochodzimy do niebieskiego szlaku, wzdłuż którego będziemy eksplorować dalsza część Doliny Będkowskiej. Po chwili spaceru, naszym oczom po prawej stronie ukazuje się majestatyczna, górująca nad doliną wapienna skała, to Sokolica – najwyższa skała na całej Jurze. Pod Sokolicą znajduję się kultowe gospodarstwo agroturystyczne „Brandysówka”, w którym można przenocować lub zatrzymać się podczas wycieczki i skorzystać z oferty gastronomicznej tego miejsca. Mijamy Brandysówkę i podążamy w górę potoku Będkówka, po około 350 metrach czeka na nas kolejna atrakcja doliny. Po lewej stronie słychać już szum jaki wydaje największy jurajski wodospad – „Szum”. Znad wodospadu udajemy się gruntową drogą, która prowadzi nas na Brandysową Polanę, na której znajduje się grupa skałek o ciekawych nazwach. Z polany wracamy do niebieskiego szlaku i skręcamy w lewo. Na sam koniec czeka nas około kilometrowy spacer do ostatniego punktu wycieczki – wywierzyska Będkówki. Źródło znajduję się po prawej stronie. Nad nim znajdują się tablice opisujące dokładnie ten obiekt. To już ostatni punkt naszej trasy. Do Będkowic wracamy tą samą drogą.

  1. Wąwóz Będkowicki

Wąwóz jest lewem odgałęzieniem Doliny Będkowskiej, przez który prowadzi żółty szlak, Szlak Dolinek Jurajskich, którym można dojść do sąsiednich dolin: Szklarki, Kobylańskiej i Bolechowickiej. 

Przemierzając wąwóz można obserwować liczne ostańce skalne, jednak najbardziej majestatycznie wygląda zamykająca wąwóz brama skalna. U wylotu wąwozu znajduje się jest tablica Małopolskiego Szlaku Geoturystyczny, wyjaśniająca  budowę geologiczną tego rejonu.

Dane GPS
50°10’05.6″N 19°44’45.2″E
50.168223, 19.745897

  1. Brama Będkowska

Brama Będkowska jest jedną z licznie występujących na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej naturalnych bram skalnych. Została zbudowana z odpornych na erozje skał wapiennych. Brama znajduje się w bocznej dolinie Będkówki. Tworzą ją trzy skały: Narożniak, Pytajnik i Rotunda. 

Dane GPS
50°09’58.7″N 19°44’35.6″E
50.166294, 19.743219

  1. Sokolica

Sokolica to górująca ponad 100 metrów nad dnem Doliny Będkowskiej wapienna skała. Jest najwyższą (poza Tatrami) skałą w Polsce udostępniona do wspinania. Jest jednym z symboli całej Jury Krakowskiej. 

Są w niej takie  formacje skalne, jak: filary, kominy czy zacięcia. Na Sokolicy poprowadzono około 30 dróg wspinaczkowy o zróżnicowanej skali trudności.

Skała dawniej była zwana „Grodziskiem” ze względu na odnalezione na jej szczycie szczątki grodu rycerskiego z końca pierwszego tysiąclecia naszej ery. Do dziś zachowały się wyraźne relikty wału oraz suchej fosy, odcinającej skałę Sokolicę od pozostałej części wzgórza.

Podczas badań archeologicznych odkryto ślady osadnictwa z okresu neolitu i kultury łużyckiej. 

Pod skała znajduję się kultowe gospodarstwo agroturystyczne Brandysówka, a w sezonie na polance pod Sokolicą działa pole namiotowe.

Dane GPS 
50°10’19.4″N 19°44’31.8″E
50.172042, 19.742164

  1. Wodospad Szum

Najwyższy jurajski wodospad, wysokości około 4 metrów, nazywany też Wodospadem Szerokim.

U podnóża wodospadu tworzy się małe rozlewisko.

Woda spływa po progu skalnym zbudowanym z odpornych na niszczenie wapieni górnojurajskich oraz martwicy wapiennej. Na wysokości wodospadu, po drugiej stronie drogi, znajduje się druga najbardziej znana skała, zaraz po słynnej Sokolicy, czyli Iglica.

Dane GPS
50°10’28.6″N 19°44’34.9″E
50.174618, 19.743015

  1. Dupa Słonia

Brandysowa Polana jest to miejsce  będące mekką wspinaczy w związku z dużą liczbą dróg wspinaczkowych o różnej trudności, poprowadzonych na okolicznych skałach. Skałkom w okolicy zostały nadane ciekawe nazwy, wśród nich znajdziemy: Babkę, Dupeczkę i chyba najbardziej znana, oblegana przez wspinaczy skałę o wdzięcznej nazwie Dupa Słonia. 

Polanka jest dobrym miejscem do odpoczynku przed dalszą wycieczką. Między skałami na strudzonych wędrowców czeka stolik z ławeczkami.

Dane GPS
50°10’33.0″N 19°44’34.9″E
50.175828, 19.743040

  1. Źródło Będkówki 

Wywierzysko Będkówki jest to szczelinowe źródło krasowe  dające początek potokowi Będkówka płynącemu przez Dolinę Będkowską. Źródło ma duża wydajność (ok. 50-60 l/s) co sprawia, że nawet podczas srogich zim nie zamarza i wokół źródła można obserwować zielone rośliny, nawet gdy dookoła jest biało. W misie źródliskowej stwierdzono ponadto obecność rzadkich gatunków okrzemek z czerwonej listy glonów polskich. Wywierzysko jest chronione jako pomnik przyrody. 

W pobliżu znajduje się kilka ciekawych jaskiń, m. in. Mołotowa, Dziewicza.

Dane GPS

50°10’54.1″N 19°45’13.3″E
50.181696, 19.753693