REZERWATY PRZYRODY

Rezerwat przyrody to jedna z najwyższych form ochrony prawnej, którą obejmuje się wyjątkowo cenne przyrodniczo obszary. Na terenie Parku występują głównie rezerwaty krajobrazowe lub leśne, co nie oznacza, że nie chronią również innych obiektów przyrodniczych. Należy pamiętać, że w rezerwacie przyrody można poruszać się tylko po wyznaczonych szlakach turystycznych lub dydaktycznych.

Rezerwat przyrody „Dolina Kluczwody”

• Data utworzenia: 1989 r.
• Powierzchnia: 35,22 ha

Rezerwat leśny, znajdujący się w środkowej części Doliny Kluczwody, pomiędzy Gackami i Wierzchowiem. Chroniony jest w nim głównie las grądowy oraz murawy naskalne.

Występują też ciekawe rośliny chronione lub częściowo chronione (np. lilia złotogłów, len przeczyszczający czy ostrożeń pannoński). Ze zwierząt spotkać tu można między innymi dzika, sarnę, lisa, bażanta, jerzyka, pustułkę oraz sójkę.

Rezerwat przyrody „Dolina Racławki”

• Data utworzenia: 1962 r.
• Powierzchnia: 473,92 ha (po powiększeniu w 1989 r.)

Największy małopolski rezerwat o charakterze krajobrazowym, położony między Dubiem a Paczółtowicami, obejmujący dolinę potoku Racławka oraz okoliczne zbocza. Porasta go grąd oraz płaty lasu bukowego, a w dnie doliny łęg olszowy. W wielu miejscach występują skały wapienne wieku dewońskiego, karbońskiego i jurajskiego oraz holoceńska martwica wapienna. Rezerwat chroni liczne, zagrożone gatunki roślin, między innymi storczyka – obuwika pospolitego oraz grzybów, między innymi borowika purpurowego. Przez teren rezerwatu poprowadzone są trzy ścieżki edukacyjne, a także niebieski, żółty i (w części) czerwony szlak turystyczny PTTK.

Rezerwat przyrody „Dolina Eliaszówki”

• Data utworzenia: 1989 r.
• Powierzchnia: 109,57 h

Rezerwat leśny, położony pomiędzy Czerną a Paczółtowicami. Zbocza doliny, z licznymi wychodniami skalnymi, porasta ponad 160-letni starodrzew bukowy o charakterze zbliżonym do naturalnego. Jest to głównie żyzna buczyna niżowa, choć pojawiają się też płaty buczyny sudeckiej. Dnem doliny płynie potok Eliaszówka, zasilany licznymi źródłami o charakterze wywierzysk. Występuje tu wiele chronionych gatunków roślin (między innymi dwa storczyki z rodzaju buławnik i śnieżyczka przebiśnieg) oraz zwierząt (np. popielicowate). Na szczególną uwagę zasługują zabudowania związane z Klasztorem Karmelitów Bosych – mur, ruiny pustelni, Brama Siedlecka oraz tzw. Diabelski Most. Przez rezerwat przebiega żółty szlak turystyczny PTTK, szlak rowerowy oraz ścieżka prezentująca ciekawe obiekty dawnej klauzury.

Rezerwat przyrody „Dolina Szklarki”

• Data utworzenia: 1989 r.
• Powierzchnia: 46,69 ha

Rezerwat leśny obejmujący wschodnie zbocze doliny potoku Szklarka, między Jerzmanowicami i Szklarami. Chroni zróżnicowane, dobrze zachowane zespoły lasów liściastych, porastające skaliste stoki doliny: buczynę karpacką czy jaworzynę górską. Znajdują się w nim również murawy kserotermiczne z rojownikiem pospolitym. Możemy tu też obserwować rzadkie źródliska wapienne. Przez rezerwat przebiega czerwony szlak turystyczny PTTK.

Rezerwat przyrody „Wąwóz Bolechowicki”

• Data utworzenia: 1968 r.
• Powierzchnia: 22,44 ha

Rezerwat krajobrazowy, położony na północ od miejscowości Bolechowice. Obejmuje między innymi monumentalne filary skalne zbudowane z wapieni górnojurajskich – Bramę Bolechowicką. Chronione są w nim ciekawe zbiorowiska roślinne – murawy naskalne, kserotermiczne oraz grąd. Znajdują się tu również stanowiska tak interesujących gatunków jak brzoza ojcowska czy gorysz siny. Przez rezerwat przebiega żółty szlak turystyczny PTTK.

POMNIKI PRZYRODY

Na terenie Parku jest ich bardzo dużo (ponad 80). Są to cenne okazy drzew (najczęstsze gatunki to: lipa szerokolistna i buk pospolity) oraz, przede wszystkim, obiekty geologiczne. Na uwagę zasługuje z pewnością 60 chronionych, wapiennych ostańców w okolicach Jerzmanowic i Wielkiej Wsi. Wśród nich jest skałka Grodzisko, licząca 512 m n.p.m., stanowiąca wyśmienity punkt widokowy. Chronione jako pomniki przyrody są również źródła w dolinkach: Bolechowickiej, Będkowskiej i Kobylańskiej oraz dwie jaskinie: Wierzchowska Górna i Nietoperzowa.

STANOWISKA DOKUMENTACYJNE

Kamieniołom w Trojanowicach

Niewielki, stary kamieniołom, w którym odsłania się granica pomiędzy wapieniami górnej jury oraz górnokredowymi zlepieńcami i wapieniami.

Odsłonięcie w Dolinie Szklarki

Małe odsłonięcie na brzegu potoku Szklarka, zawierające holoceńską martwicę wapienną z bogatymi zespołami kopalnych mięczaków.

Odsłonięcie „Porfir przy granicy”

Niewielkie odsłonięcie w dolnej części Doliny Szklarki, usytuowane nad potokiem. Widoczne są w nim dolnokarbońskie wapienie z krzemieniami, przecięte permską żyłą porfirową.

OBSZARY NATURA 2000

Obszar Natura 2000 „Dolinki Jurajskie”

Specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 886,5 ha, podzielony na 11 enklaw, w dużym stopniu pokrywających się z rezerwatami przyrody. Należy do terenów o wysokiej bioróżnorodności. Najcenniejsze są w nim murawy kserotermiczne, wapienne ściany skalne, płaty buczyn oraz grądów. Znajdują się tu stanowiska brzozy ojcowskiej i obuwika pospolitego, a także inne rzadkie i interesujące gatunki roślin naczyniowych i zwierząt, w tym kilka gatunków nietoperzy.

Obszar Natura 2000 „Czerna”

Specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 76,4 ha. Został on utworzony ze względu na ochronę kolonii rozrodczej nietoperzy – przede wszystkim podkowca małego oraz nocka orzęsionego. Znajduje się ona w piwnicach należących do Klasztoru Karmelitów Bosych w Czernej.