OCHRONA PRZYRODY

Na terenie Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego licznie występują inne formy ochrony przyrody. Są to rezerwaty przyrody, pomniki przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny oraz obszary Natura 2000.

REZERWATY PRZYRODY

Rezerwat przyrody to jedna z najwyższych form ochrony prawnej, którą obejmuje się wyjątkowo cenne przyrodniczo obszary. Należy pamiętać, że w rezerwacie przyrody można poruszać się tylko po wyznaczonych szlakach turystycznych lub ścieżkach dydaktycznych.

Rezerwat przyrody „Panieńskie Skały”

• Data utworzenia: 1953 r.
• Powierzchnia: 6,41 ha

Rezerwat przyrody znajdujący się w północnej części Lasu Wolskiego. Obejmuje malowniczy wąwóz z wapiennymi formami skałkowymi. Całość porasta starodrzew bukowy o charakterze zbliżonym do naturalnego i grąd.

„Rezerwat przyrody „Bielańskie Skałki”

• Data utworzenia: 1957 r.
• Powierzchnia: 1,73 ha

Niewielki rezerwat przyrody położony na południowych stokach Srebrnej Góry. Został utworzony w celu ochrony muraw naskalnych i kserotermicznych na wapiennych formach skałkowych. W wyniku naturalnych procesów sukcesji obecnie porasta je roślinność krzewiasta i drzewa.

Rezerwat przyrody „Skałki Przegorzalskie”

• Data utworzenia: 1959 r.
• Powierzchnia: 1,38 ha

Mały powierzchniowo rezerwat przyrody o charakterze florystycznym, znajdujący się w Przegorzałach – części Krakowa. Ochronie podlega w nim wapienna ściana skalna z rosnącymi na niej murawami naskalnymi i kserotermicznymi.

Rezerwat przyrody „Skołczanka”

• Data utworzenia: 1957 r.
• Powierzchnia: 36,77 ha

Rezerwat przyrody o typie faunistycznym, położony na wzgórzach na wschód od Tyńca. Ochronie podlegają w nim przede wszystkim rzadkie i zagrożone wyginięciem gatunki owadów, w szczególności motyli, związane z siedliskami kserotermicznymi. Więcej informacji o Skołczance w części „Obiekty przyrody ożywionej”.

POMNIKI PRZYRODY

Na terenie Parku znajduje się ponad 70 obiektów przyrodniczych objętych indywidualną ochroną w postaci pomników przyrody. Są to głównie okazy drzew takich jak: lipa drobnolistna, wiąz szypułkowy, klon zwyczajny, jesion wyniosły, kasztanowiec zwyczajny, dąb szypułkowy, buk pospolity, czeremcha amerykańska, daglezja zielona, sosna wejmutka, ostrokrzew kolczasty oraz wierzba biała. Rosną one przede wszystkim w Parku Decjusza, w parku dworskim w Czernichowie, na cmentarzu należącym do Opactwa Tynieckiego oraz wzdłuż Alei Waszyngtona w Krakowie. Tą formą ochrony objęto również obiekty przyrody nieożywionej: Jaskinię Kryspinowską, źródło Świętojańskie w Tyńcu oraz skałę Okrążek w Piekarach.

STANOWISKO DOKUMENTACYJNE

Kamieniołom w Piekarach

Stanowisko znajdujące się w Piekarach, nad brzegiem Wisły. Zostało utworzone w 1998 roku, w celu ochrony i dydaktycznego wykorzystania starego kamieniołomu wapieni górnojurajskich wraz z 50-metrową sztolnią.

UŻYTEK EKOLOGICZNY

Użytek ekologiczny Kowadza w Tyńcu

Użytek o powierzchni 1,82 ha, utworzony w 2008 roku. Głównym przedmiotem ochrony są w nim murawy kserotermiczne oraz liczne rzadkie gatunki owadów.

Użytek ekologiczny Dąbrowa

Użytek ekologiczny o powierzchni 14,97 ha, utworzony w 2018 roku w Krakowie, na północ od Lasu Tynieckiego. Celem utworzenia użytku jest zachowanie zbiorowiska zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych wraz z torfowiskiem przejściowym i wydmą pochodzenia eolicznego, stanowiącego siedlisko i ostoję chronionych gatunków roślin i zwierząt.

Użytek ekologiczny Staw Królówka

Utworzony w 2013 r. użytek o powierzchni 0,85 ha, położony jest w rejonie ul. Winnickiej i ul. Królówka w Krakowie. Celem ochrony jest zachowanie ekosystemu zbiornika wodnego stanowiącego siedlisko chronionych gatunków zwierząt. Staw jest miejscem szczególnie licznego rozrodu ropuchy szarej, a także żaby moczarowej  oraz ważek. 

OBSZARY NATURA 2000

Obszar Natura 2000 Dębnicko-Tyniecki Obszar Łąkowy

Specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 282,9 ha, składający się z pięciu enklaw, w tym czterech na terenie Parku. Położony jest w południowo-zachodniej części Krakowa. Obejmuje najlepiej wykształcone i zachowane płaty łąk trzęślicowych i świeżych oraz fragmenty muraw kserotermicznych. Stanowią one siedlisko dla wielu gatunków ptaków oraz motyli, w tym w szczególności modraszków.

Obszar Natura 2000 Skawiński Obszar Łąkowy

Specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 44,1 ha, położony w południowej części Parku, nieopodal Skawiny. Obejmuje głównie łąki, w tym świeże, podmokłe i trzęślicowe. Jest to obszar występowania wielu cennych i rzadkich gatunków motyli (m.in. modraszków).