Akcja STOP quadom na Pustyni Błędowskiej

Temat uciążliwych quadów na Pustyni Błędowskiej znany jest od dawna. Podczas wizyty na Pustyni Błędowskiej, z łatwością można usłyszeć ryk silników pojazdów, podczas nielegalnych rajdów. Do samorządu oraz lokalnych instytucji zgłaszane są skargi od mieszańców. Przyjezdni turyści odwiedzają to miejsce aby wypocząć na łonie natury w spokoju i ciszy, uciekając od zgiełku pracy i dużych miast. Lokalni przyrodnicy skarżą się na coraz to mniejszą liczbę zwierząt, które spotykają podczas spacerów przyrodniczych. Również w naszej pracy zawodowej, będąc w terenie, widzimy dewastowane elementy przyrody ożywionej i nieożywionej. Nie trzeba być specjalistą aby połączyć fakty, że wzmożony, chaotyczny ruch kołowy oraz nadmierny hałas mają niszczący wpływ na stan przyrody. Zachowanie uczestników nielegalnych wojaży jest na tyle aroganckie, że podjeżdżają w dużą prędkością pod same miejsca do rekreacji dla turystów,  w sytuacji kiedy zwraca się im uwagę uciekają z miejsca.

W związku z powyższym, podejmujemy różne inicjatywy w celu ograniczenia i wyeliminowania tego nielegalnego procederu jakim są rajdy po Pustyni Błędowskiej. W minioną sobotę tj. 17 sierpnia była prowadzona akcja prewencyjno-informacyjna, której zadaniem było ograniczenie nielegalnych rajdów po terenie Pustyni Błędowskiej i lokalnych lasach. W całej akcji wzięły udział  następujące instytucje: Straż Leśna – Nadleśnictwo Olkusz, Żandarmeria Wojskowa, Zespół Parków Krajobrazowych i  Policja.

Dlaczego Ograniczenie ruch motorowego na Pustyni Błędowskiej jest  takie ważne?

Z przyrodniczego punktu widzenia taki niekontrolowany ruch pojazdów silnikowych powoduje trwałe przekształcanie i uszkadzanie powierzchni gruntu, niszczenie występujących tutaj chronionych roślin, siedlisk przyrodniczych  jak: wydmy śródlądowe, murawy napiaskowe bór bagienny, czy też nadrzeczne łęgi. Jak wiadomo, Pustyni Błędowska jest wyjątkowym miejscem bytowania różnych gatunków zwierząt w tym tych chronionych. Duża część ptaków gniazduje na ziemi, na obszarze po którym jeżdżą pojazdy silnikowe. Stąd nie ma możliwości aby niekontrolowany przejazd takiego pojazdu omijał obiekty i gatunki chronione oraz inne obiekty cenne przyrodniczo.

Ruch pojazdów pomiędzy turystami stwarza dla nich ogromne zagrożenie. Sama jazda quadem, samochodem czy motorem odbywa się na granicy zdrowego rozsądku. Uczestnicy takich przejazdów sami podkreślają, że zależy im na adrenalinie. Pamiętać musimy, że w ostatnich latach dochodziło do tragicznych wypadków, gdzie kierowcy ponosili śmierć lub są dożywotnio kalekami podczas tego typu jazd. Dlatego podkreślić należy, że w przypadku jakiegokolwiek wypadku z osobami / turystami, pojazd taki nie posiada żadnej homologacji do ruchu, żadnego ubezpieczenia. W takiej sytuacji sprawca po prostu może uciec i pomimo jakichkolwiek zdjęć oraz monitoringu – nie uda się go odnaleźć.

Północna część Pustyni Błędowskiej jest poligonem wojskowym, na którym organizowane są ćwiczenia żołnierzy. Stąd pojawianie się niekontrolowanego pojazdu cywilnego np. podczas manewrów wojskowych może skończyć się tragicznie zarówno dla nieproszonych gości ale również dla trenujących tam żołnierzy. Dlatego na tą część Pustyni Błędowskiej obowiązuje ogólny zakaz wstępu.

Drogi leśne wokół Pustyni Błędowskiej są drogami wewnątrzzakładowymi, czyli abyśmy mogli się nimi poruszać – musimy mieć stosowne pozwolenie od Nadleśnictwa Olkusz. Dodatkowo poruszanie się pojazdu kołowego, poza wyznaczonymi drogami – w sposób chaotyczny, zagraża całemu ekosystemowi i poszczególnym gatunkom, w tym gatunkom chronionym. Zdewastowane połacie lasu można zaobserwować w obrębie doliny Białej Przemszy. Przywrócenie tego obszaru do równowagi będzie wymagało długiego czasu i bardzo dużych nakładów finansowych.

Nielegalne rajdy nie tylko niszczą przyrodę. Kierowcy takich pojazdów często aby dostać się na teren Pustyni Błędowskiej – poruszają się po drogach publicznych. Niezarejestrowany pojazd na drodze publicznej, łamiący przepisy, bez żadnego badania dopuszczającego do ruchu oraz brak ważnego OC – to tylko niektóre powody, dla których Policja zobligowana jest do całej prowadzenia kontroli w tym zakresie. Do tego dochodzą skargi od mieszkańców i turystów w związku z m.in. bezpieczeństwem drogowym i nadmiernym hałasem.

W sobotnie popołudnie, oprócz akcji skierowanej bezpośrednio do quadowców i motocyklistów, rozdawaliśmy także turystom materiały promocyjne, zachęcające do wycieczek na terenie Parków Krajobrazowych Małopolski. Warto bowiem przypomnieć, że obszar Pustyni Błędowskiej znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Orle Gniazda.

Podstawy prawne, które zakazują ruchu pojazdami po Pustyni Błędowskiej oraz w bezpośrednim sąsiedztwie:

  • Uchwała Nr LIV/302/2014 Rady Gminy Klucze z dnia 18 lipca 2014 roku w sprawie użytku ekologicznego „Pustynia Błędowska”:
    3. 1. Na terenie użytku wprowadza się zakazy:
    1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;
    10) zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych;
  • Ustawa z dnia 28 września 1991 r.  o lasach:
    29. 1. Ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach. Nie dotyczy to inwalidów poruszających się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb.

    2. Postój pojazdów, o których mowa w ust. 1, na drogach leśnych jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych.
    Art. 30. 1. W lasach zabrania się:
    12) płoszenia (…) dziko żyjących zwierząt;
    14) hałasowania (…)

  • Uchwała Nr LV/368/2018 Rady Gminy Klucze z dnia 17 maja 2018 roku w sprawie nadania nazwy i przyjęcia Regulaminu Infrastruktury Turystycznej „Róża Wiatrów”
    2 Na terenie Róży Wiatrów zabrania się:
    8. Wjazdu pojazdami mechanicznymi poza wyznaczone miejsca postojowe i parkowania pojazdów mechanicznych poza wyznaczonymi miejscami postojowymi, a także użytkowania przez kierowców pojazdów, dróg i placów niezgodnie z oznakowaniem drogowym.
  • Zakaz wstępu na teren wojskowy ustanowiony przez Siły Zbrojne RP
  • Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
    33. 1. Zabrania się (…) podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:
    1) pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub
    2) wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub
    3) pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.
  • Rozporządzenie Nr 81/05 Wojewody Małopolskiego z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd.
    3. 1. W Parku zakazuje się:
    2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu (…)
    12) organizowania rajdów motorowych i samochodowych.
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów

Potencjalnie mogą być również łamane zakazy:

  • dla roślin i grzybów: – niszczenie ich siedlisk
  • dla zwierząt: – niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania – niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk lub innych schronień;

————————

Szanowni Państwo, nie można niszczyć naszej przyrody bo nim się zorientujemy, nic po niej nie zostanie. Z pewnością to nie koniec naszych interwencji w walce z nielegalnymi quadami. Każda ze służb i instytucji wyraziła chęć dalszej walki z nielegalnymi rajdami. Jesteśmy o kilka rzeczy mądrzejsi i z pewnością wykorzystamy to w następnych działaniach.